Keynotes

Het beroep op jeugdzorg stijgt al jaren en het onderwijs speelt hier een rol in. Want school is regelmatig een plek waar kinderen vastlopen. Wanneer er problemen zijn van of met een kind, dan stelt men al gauw de vraag “Wat is er met dit kind?” of  “Wat heeft dit kind nodig?”. Van die primaire vraag moeten we af, stelt Laura Batstra in haar lezing. We kunnen ons beter richten op vragen als “Hoe kunnen we onderwijscontext op diversiteit inrichten?” of “Wat kunnen we aanpassen in de context zodat dit kind wel mee kan doen?”. Met een individuele behandeling help je misschien één leerling, maar van het diagnosticeren en behandelen van contexten hebben meerdere leerlingen profijt!

Laura Batstra is afgestudeerd als psycholoog en gepromoveerd in de Medische Wetenschappen. Ze heeft als behandelaar gewerkt in de kinderpsychiatrie, maar nam daar in 2010 ontslag omdat ze vond dat kindgedrag te snel gemedicaliseerd werd en discussie daarover binnen de organisatie niet mogelijk was. Sindsdien werkt ze bij de afdeling Orthopedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen waar ze onder andere de vakken Psychopathologie en Systeemtheorie doceert en onderzoek doet naar overmedicalisering van uitdagingen in opvoeding, onderwijs en samenleving.

Hoe gaat het nu met jongeren? Wat betekent het om op te groeien in deze tijd van prestatiedruk, polarisatie en maatschappelijke uitdagingen? En hoe bereid je je als jongere voor op de toekomst met zoveel mogelijkheden? De adolescentie is de overgangsfase tussen de kindertijd en de volwassenheid; een periode waarin jongeren hun identiteit vormen door zich te spiegelen aan anderen, waarin vriendschappen een nieuwe betekenis krijgen en waar jongeren een visie ontwikkelen op de samenleving. De hersenen ontwikkelen zich nog gedurende deze fase van opgroeien; wat zorgt voor kwetsbaarheden en kansen. In deze lezing gaan we in op van het betekent om jong te zijn in 2026 met speciale aandacht voor het overbruggen van polarisatie in de samenleving in het onderwijs. Jongerenperspectieven kunnen informatief zijn voor het gesprek in de klas.

Prof. Dr. Eveline Crone is hoogleraar ontwikkelingspsychologie en neurowetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Haar lab onderzoekt de mechanismen van zelfregulatie bij jongeren en de rol van jongeren in de samenleving. 

We hebben kinderen meer in beeld dan ooit. Met toetsen, dossiers en digitale volgsystemen weten we precies hoe ze scoren. Maar zien we ze ook écht? Daar wil ik bij dit congres bij stilstaan.

Onderwijs is meer dan kennisoverdracht. Het is een plek waar pedagogische relaties tot stand komen: tussen leraar en leerling, ouder en kind, professional en jongere. Verbondenheid groeit niet uit protocollen, maar uit afstemming, nabijheid en aandacht.

Tegelijkertijd staat die verbondenheid onder druk. Ketens en samenwerkingsstructuren zijn vaak onmisbaar, maar dreigen het gewone contact te verdringen. En de taal die we gebruiken – steeds psychologischer, technischer – kan de pedagogische blik vertroebelen. In mijn lezing neem ik je mee in de vraag: hoe houden we zicht op kinderen zélf, en niet alleen op hun ‘profiel’? En welke plek geven we de pedagogische relatie in een tijd die alles meet, maar weinig ziet?

Bert Wienen werkte in de jeugdhulp en in het onderwijs. Hij houdt zich vooral bezig hoe onze afwegingen rondom normaal en afwijkend tot stand komen en werkt samen met andere professionals aan zijn idee voor de wereld: contexten bouwen waar kinderen kunnen zijn en worden zonder die paradox op te heffen. Daarvoor knipt Bert zijn week in tweeën, een deel in de praktijk en een deel in de wetenschap. Bert is initiatiefnemer van het Instituut voor Inclusief onderwijs, de website pedagogischperspectief.nl en is onderzoeker. Bert is vader van 3 jongens en opgeleid als bedrijfskundige, onderwijswetenschapper en psycholoog, hij promoveerde in 2019 op een proefschrift over de rol van medische diagnoses in de onderwijscontext.